Nr

tematu

LITERATURA

Literackie obrazy rozstań. Omów funkcjonowanie tego motywu w wybranych utworach z różnych epok.

Motyw snu w literaturze. Przedstaw obrazy i określ ich różne funkcje w dowolnie wybranych utworach.

Odwołując się do utworów Jana Kasprowicza, Leopolda Staffa i Jana Twardowskiego, scharakteryzuj nurt franciszkański w literaturze polskiej.

Zależność człowieka od natury. Przedstaw literackie potwierdzenia tego zjawiska, podając dowolnie wybrane przykłady.

Poeci o poetach. Dokonaj analizy i interpretacji wybranych wierszy poświęconych twórcom.

Poetyka tytułów w twórczości Stefana Żeromskiego. Wykaż ich różnorodne funkcje i powiązania z fabułami oraz przesłaniami utworów (funkcjonalne, kompozycyjne, metaforyczne, ideologiczne).

Kontrast jako zasada organizująca dzieło literackie. Omów zjawisko na wybranych przykładach.

Różnorodność małych form lirycznych w literaturze. Omów zagadnienie na podstawie wybranych przykładów.

Literackie apele, przesłania, testamenty. Omów te sposoby dialogu pisarza

z czytelnikiem, odwołując się do wybranych tekstów z różnych epok.

Moje rozważania o kodeksie moralnym człowieka współczesnego. Omów temat, korzystając z wybranych utworów literackich i własnych refleksji.

Profetyczne wizje w literaturze. Zaprezentuj ich formę i przesłanie, odwołując się do dowolnych przykładów.

Geniusz, wieszcz, kreator – kim był romantyczny poeta? Rozwiń zagadnienie, odwołując się do utworów literackich tej epoki.

Taniec w literaturze od średniowiecznego dance macabre do finalnej sceny „Tanga” Sławomira Mrożka. Określ znaczenie tego motywu w wybranych utworach.

Turpizm jako kategoria estetyczna w literaturze. Omów na przykładach zaczerpniętych z poezji średniowiecza, baroku i współczesności.

Dziennik, list, pamiętnik – zanalizuj cechy gatunków autobiograficznych na podstawie przykładów z literatury XIX i XX wieku.

Znaczenie ekspiacji w biografii bohaterów literackich. Omów temat na podstawie wybranych przykładów.

Etos inteligenta i jego zaprzeczenie w literaturze polskiej XIX i XX wieku. Omów temat na wybranych przykładach.

Polemiki, spory, prowokacje – starcia pokoleń literackich. Omów na podstawie wybranych przykładów.

Sława poetycka. Przedstaw funkcjonowanie tego motywu w literaturze z różnych epok.

Rewolucja jako temat literatury XIX i XX wieku. Odwołując się do wybranych przykładów, omów sposoby funkcjonowania tego motywu.

Sonet jako sprawdzian umiejętności poetyckich twórcy. Na wybranych przykładach tego gatunku literackiego wykaż bogactwo idei i perfekcję formy.

Polska poezja współczesna źródłem myśli filozoficznej. Dokonaj prezentacji na wybranych przykładach utworów Wisławy Szymborskiej, Zbigniewa Herberta i Czesława Miłosza.

Rola tytułu i motta w interpretacji utworu literackiego. Omów problem i zilustruj wybranymi przykładami.

Podróż jako doświadczenie egzystencjalne. Rozwiń temat w oparciu o wybrane przykłady literackie z różnych epok.

Kim jest poeta? Porównaj różne koncepcje, odwołując się do wybranych utworów i programów literackich.

Poezja tyrtejska w polskiej tradycji literackiej. Wskaż przykłady i omów okoliczności dziejowe ich powstania.

Różne oblicza Boga w wybranych utworach literatury XX wieku. Zaprezentuj i porównaj różne wizerunki Stwórcy.

Realizm i kreacjonizm – dwa sposoby literackiego obrazowania świata. Przedstaw wybrane przykłady ilustrujące to zjawisko.

Bohater z książką w ręku, czyli o znaczeniu lektur w świecie postaci literackich. Omów temat na przykładach z różnych epok.

Nastroje dekadenckie i antydekadenckie w poezji młodopolskiej. Przedstaw przykłady literackie oraz dokonaj ich analizy i interpretacji.

Przedstaw żywotność motywów antycznych w poezji współczesnej i wskaż jej przyczyny.

Czy twórczość pisarzy staropolskich może kształtować postawę współczesnego człowieka? Na podstawie wybranych przykładów literackich sprecyzuj odpowiedź na pytanie.

Absurd, parodia, karykatura jako sposób ukazania świata. Zaprezentuj, odwołując się do twórczości wybranych pisarzy XX wieku.

Od Sofoklesa do Różewicza. Omów ewolucję dramatu europejskiego, odwołując się do przykładów z różnych epok.

„Czas dla mnie w miejscu przystanął…” (E. Stachura). Na przykładzie wybranych utworów epickich i dramatycznych omów różne sposoby wykorzystania kategorii czasu w dziele literackim.

Dojrzewanie człowieka jako motyw literacki w utworach różnych epok. Ukaż różne aspekty tego procesu na podstawie wybranych przykładów.

Emigracja – wielki „szpital” Polaków. Omów problem z punktu widzenia polskich pisarzy – emigrantów  różnych czasów.

Brama, okno jako stałe motywy literackie. Przedstaw ich funkcje symboliczne i językowe w różnych tekstach kultury.

Każda epoka szuka swojej Arkadii. Porównaj wizję krain szczęścia w wybranych epokach literackich z własnym wyobrażeniem Arkadii.

Między publicystyką a literaturą. Odwołując się do wybranych tekstów, scharakteryzuj zjawisko przenikania się tych odmian pisarstwa.

Odwołując się do przykładów literatury XIX i XX wieku, przedstaw rolę wizji, snu i proroctwa.

Młodzi buntownicy w różnych epokach kulturowych. Omów przyczyny

i konsekwencje zjawiska, analizując wybrane przykłady literackie.

Autodestrukcja bohatera i jej przyczyny. Zaprezentuj na przykładzie wybranych postaci literackich.

Subiektywne postrzeganie świata w pamiętniku, dzienniku. Ukaż problem, odwołując się do wybranych tekstów z różnych epok.

Jan Paweł II jako poeta, dramaturg, filozof. Ukaż światopoglądowy, etyczny
i artystyczny wymiar dorobku myślowego Karola Wojtyły.

Radość życia i zaduma nad jego marnością. Ukaż te motywy w dziełach wybranych twórców.

Tęsknota za utraconą ojczyzną w liryce emigrantów polskich. Omów temat, korzystając z wybranych utworów lirycznych.

Zaprezentuj rolę opisów przyrody w przedstawianiu stanów emocjonalnych wybranych bohaterów literackich.

Poezja wiary. Odwołując się do wybranych przykładów, ukaż miejsce utworów lirycznych o tematyce religijnej w literaturze XX wieku.

Manifesty i programy literackie. Porównaj wybrane publikacje teoretyczne z tendencjami światopoglądowymi dwóch epok literackich.

Zwierzę jako alegoria lub nieodłączny towarzysz człowieka. Na podstawie wybranych przykładów literackich omów różne sposoby funkcjonowania tego motywu.

Moralizatorski charakter twórczości pisarzy i publicystów oświeceniowych. Posługując się wybranymi przykładami, wskaż formy literackie i publicystyczne, za pomocą których autorzy realizowali cele polityczne, społeczne i obyczajowe.

Obrazy kraju lat dziecinnych w literaturze polskiej. Omów temat, sięgając do wybranych przykładów z różnych epok.

Na przykładach literatury renesansu, baroku i oświecenia przedstaw człowieka jako istotę poszukującą prawdy o świecie.

Różne kreacje narratora i sposoby kształtowania narracji w epice. Na wybranych przykładach omów ich typy i odmiany.

Pycha i pokora w wybranych utworach literackich. Przedstaw funkcjonowanie motywów na podstawie wybranych przykładów.

Nastroje końca wieku XIX i XX – obawy czy nadzieje? Porównaj refleksje pisarzy obu okresów, odwołując się do wybranych tekstów literackich.

Blaski i cienie kariery, awansu społecznego, sukcesu życiowego. Dokonaj oceny drogi życiowej wybranych bohaterów literackich.

Naturalizm i symbolizm w utworach Stefana Żeromskiego i Władysława Stanisława Reymonta. Omów sposób kreowania literackiej przestrzeni i ich funkcje na wybranych przykładach.

Wielkie improwizacje, wielkie monologi. Omów ich rolę i znaczenie, odwołując się do wybranych przykładów.

Przedmioty i otoczenie człowieka odzwierciedleniem jego duszy. Omów problem, interpretując wybrane przykłady prozy realistycznej.

 Prawda dziejowa i fikcja literacka w powieści historycznej. Na podstawie wybranych utworów porównaj gatunek ze źródłami historycznymi.

Koło, linia, cień i punkt. Refleksja nad czasem w wierszach poetów barokowych. Omów zjawisko na przykładzie wybranych tekstów.

Sposób funkcjonowania motywu przebaczenia i zemsty w literaturze. Omów zagadnienie na przykładzie wybranych utworów.

Problemy człowieka końca wieku. Skonfrontuj sposób ujęcia tego motywu
w twórczości pisarzy modernistycznych i dwudziestowiecznych

Wpływ filozofii na literaturę. Omów zjawisko na podstawie przykładów wybranych utworów literackich różnych epok.

Nawiązania do średniowiecza w literaturze XX i XXI wieku. Przedstaw sposoby i funkcje tych nawiązań na wybranych przykładach literackich.

Wieś i chłopi w utworach literackich różnych epok. Omów zagadnienie na wybranych przykładach literackich.

Impresjonizm i jego literackie realizacje. Odwołując się do wybranych tekstów, wskaż cechy poetyki impresjonistycznej w poezji i prozie.

Różne sposoby ukazywania relacji Bóg – człowiek. Omów na podstawie wybranych przykładów literackich.

 Optymizm i radość życia w poezji polskiej. Zaprezentuj postawę na przykładzie wybranych utworów lirycznych.

Na przykładzie wybranej powieści XIX lub XX - wiecznej przedstaw obraz miasta i jego mieszkańców. Określ jaką funkcję pełni.

Miłość romantycznych autorów i wykreowanych przez nich bohaterów. Przedstaw problem w oparciu o wybrane przykłady.

Przedstaw motyw podróży w wybranych szantach i opowieściach żeglarskich.

Konflikt ze światem i poczucie jego tragizmu w utworach Edwarda Stachury. Przedstaw w oparciu o wybrane utwory tego artysty, analizując jego dorobek
i sposób życia.

Walka dobra ze złem w duszach bohaterów i jej konsekwencje. Przedstaw odwieczny dylemat człowieka w jego literackich realizacjach.

Walka dobra ze złem w wybranych powieściach Andrzeja Sapkowskiego.Przedstaw problem, widziany oczyma artysty.

Nr tematu

JĘZYK

Język Twoich rówieśników. Zanalizuj żargon uczniów PSB-ZS w Bytomiu na podstawie przeprowadzonych ankiet, wywiadów, źródeł multimedialnych. Omów jego charakterystyczne cechy, wykorzystując terminologię językoznawczą.

Przysłowia i sentencje. Dokonaj analizy semantycznej, językowej i kulturowej przysłów polskich.

Język jako instrument walki o władzę. Zanalizuj wybrane materiały i teksty publicystyczne kampanii wyborczych.

Język bloga. Posługując się wybranymi przykładami, omów charakterystyczne cechy dzienników internetowych.

Ekspansja języka mówionego (kolokwializmy, wulgaryzmy, skróty językowe itp.)  w literaturze współczesnej. Omów zjawisko na podstawie wybranych przykładów.

Dawny i współczesny język miłości. Zanalizuj i porównaj środki językowe pełniące funkcję ekspresywną na przykładzie erotyków staropolskich i współczesnych.

Zapożyczenia językowe (latynizmy, bohemizmy, rusycyzmy i germanizmy) ilustracją historycznych kontaktów Polaków z sąsiadami. Rozwiń zagadnienie, odwołując się do wybranych okresów w dziejach polszczyzny.

Omów cechy gwary śląskiej na podstawie wybranych przykładów tekstów folklorystycznych.

Dokonaj analizy języka wybranych postaci literackich, uwzględniając ich osobowość
i przynależność środowiskową.

Przedstaw typy i funkcje archaizmów. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie.

Komizm słowny i sposoby jego realizacji w wybranych utworach różnych autorów i epok. Przedstaw to zjawisko, odwołując się do 4 - 5 przykładów.

Dokonaj analizy neologizmów występujących w wybranych wierszach Bolesława Leśmiana i Mirona Białoszewskiego. Omów ich funkcję.

Językowy obraz Polski i Polaka na podstawie ogłoszeń matrymonialnych. Omów temat, analizując wybrane przykłady.

„Mury mówią…” Na podstawie zgromadzonych tekstów graffiti dokonaj analizy językowej, mając na uwadze semantykę, leksykę oraz użyte środki stylistyczne.

Sugestywne tytuły w prasie i witrynach portali internetowych. Określ ich funkcje językowe (informatywna, ekspresywna, impresywna) i propagandowe oraz przystawanie do treści artykułów sygnalizowanych przez nie.

Scharakteryzuj język wybranego kabaretu (słownictwo, frazeologia, składnia, środki stylistyczne) oraz źródła komizmu.

Przedstaw zjawisko stylizacji językowej i określ, jakim celom służy jego zastosowanie w utworach literackich.

Profesjonalny język używany w budownictwie w wersji oficjalnej (pisanej)
i w mowie. Dokonaj porównania materiału językowego na podstawie przeprowadzonych badań.

Omów pochodzenie języka polskiego i jego miejsce wśród języków słowiańskich.

Język dyskusji czatowych w kontekście tendencji rozwojowych współczesnej polszczyzny. Przedstaw i oceń to zjawisko.

Historyczny kontekst zapożyczeń językowych w wybranych okresach. Omów zagadnienie, odwołując się do  przykładów w języku polskim.

Omów zagadnienie zjawiska homonimii, antonimii i synonimii w języku polskim. Odwołaj się do wybranych przykładów.

Poetyckie zabawy słowem. Na przykładzie twórczości wybranych poetów przedstaw charakter językowych poszukiwań tych artystów.

Wymień i omów najstarsze zabytki języka polskiego. Określ ich rolę w badaniach nad najdawniejszą polszczyzną.

Przedstaw zjawisko manipulacji językowej w mediach, odwołując się do wybranych przykładów.

Dialekty terytorialne języka polskiego jako tworzywo literackie. Omów zagadnienie na podstawie wybranych przykładów.

Przedstaw zjawisko ekspansji znaków pozawerbalnych w procesie porozumiewania się współczesnej młodzieży. Omów funkcję najpopularniejszych w twoim środowisku znaków pozasłownych.

Charakterystyczne cechy języka wybranej epoki. Omów zagadnienie, ilustrując swe spostrzeżenia przykładami z tekstów literackich.

Zbadaj styl wybranego pisarza. Na podstawie wybranych utworów lub ich fragmentów przedstaw cechy charakterystyczne języka tego artysty.

Teksty piosenek jako próba opisania rzeczywistości. Scharakteryzuj język (leksyka, frazeologia, poetyka, semantyka) oraz obraz świata przedstawiony w wybranych utworach.

Nr

tematu

ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI

Biblia i antyk w literaturze i sztuce – omów temat w oparciu o przykłady dzieł wielkich mistrzów późniejszych epok.

Systemy totalitarne i ich wpływ na człowieka. Ukaż różnorodne postawy, odwołując się do wybranych tekstów kultury (np. literatura, film, publicystyka lub inne).

Cztery pory roku w sztuce. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów różnych tekstów kultury.

Obraz dzisiejszej młodzieży w literaturze i mediach współczesnych. Omów temat, sięgając do wybranych przykładów.

Polska szkoła filmowa jako zjawisko kulturowe i społeczne wyrastające
z doświadczeń  zbiorowości. Przedstaw temat na wybranych przykładach filmów.

Różne kanony estetyczne i wzorce piękna w literaturze, sztukach plastycznych

i architekturze antyku i renesansu. Omów na wybranych przykładach.

Sposób ukazania powstań narodowych w utworach literackich i obrazach twórców polskich. Dokonaj analizy wybranych dzieł.

Realizm czy kreacjonizm? Która z tych metod twórczych jest bliższa artystom współczesnym? Sprecyzuj odpowiedź, przywołując przykłady utworów literackich i dzieł plastycznych.

Renesansowy umiar czy przepych baroku? Przedstaw widzenie świata i człowieka w literaturze i sztuce wymienionych epok.

„Tragiczne powikłania są po prostu właściwością świata, w którym żyjemy”. Rozwiń zdanie W. Tatarkiewicza, odwołując się do przykładów z życia, historii, literatury i filmu.

Artystyczna interpretacja motywu vanitas vanitatum w literaturze i sztukach plastycznych. Porównaj różnorodne jego funkcje, odwołując się do wybranych dzieł z różnych epok.

Zaprezentuj przykłady literackich obrazów obiektów architektonicznych (różnych epok) w utworach poetyckich i epickich. Określ, jaką funkcję one pełnią.

Człowiek wobec trudnych wyborów moralnych w literaturze współczesnej i filmie. Omów zagadnienie na podstawie wybranych przykładów.

Jak wyrazić to, co niewyrażalne? Omów funkcje symbolu w wybranych utworach literackich i dziełach malarskich.

Muzyka w literaturze. Zaprezentuj jej funkcjonowanie w wybranych utworach.

Arkadyjskie i dantejskie obrazy współczesnego świata. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów literackich i filmowych.

Karykatura jako jeden ze sposobów prezentacji człowieka. Omów zagadnienie na wybranych przykładach różnych tekstów kultury.

Życie codzienne w literaturze i malarstwie. Przedstaw temat, odwołując się do wybranych tekstów kultury.

Współcześni „rekonstruktorzy” Dekalogu – Zbigniew Herbert i Krzysztof Kieślowski. Porównaj w dziełach twórców sposoby pojmowania podstawowego systemu wartości.

Witkacy – awangardzista, katastrofista czy pogrobowiec modernizmu? Scharakteryzuj sylwetkę twórczą Stanisława Ignacego Witkiewicza w oparciu o różne teksty kultury.

Literackie i artystyczne portrety bohaterów i ich ubiorów w różnych epok. Strój jako element charakterystyczny stylów wybranych okresów kulturowych. Omów temat, sięgając po stosowne przykłady.

Dekalog w literaturze i filmie. Przedstaw jego znaczenie i sposób funkcjonowania w wybranych dziełach.

Powstanie warszawskie w literaturze i filmie. Porównaj sposób ujęcia tematu na wybranych przykładach.

Motyw Arkadii w literaturze i malarstwie. Przedstaw problem na wybranych przykładach różnych tekstów kultury.

Sztuka uliczna jako przejaw subkultury. Omów zjawisko, posługując się wybranymi przykładami połączenia słów, muzyki i ruchu w hip-hopie, dj-ingu, rapie i/lub graffiti.

Warszawa w powieści, na obrazach i fotografiach. Omów sposoby ukazania wizerunku miasta oraz jego funkcje, odwołując się do wybranych przykładów.

Katedra gotycka jako tekst kultury i źródło inspiracji twórczej. Na podstawie wybranych przykładów przedstaw obiekty i ich artystyczne obrazy (np. w literaturze, malarstwie).

Architektura wielkich miast sportretowana w dziełach literackich, filmowych, plastycznych. Przedstaw obrazy i ich funkcje w wybranych tekstach kultury.

Motyw końca świata w literaturze i malarstwie XIX i XX wieku. Określ jego istotę i funkcje, odwołując się do wybranych przykładów.

Portret i miniatura w malarstwie i poezji baroku. Zaprezentuj sposób funkcjonowania tych form, korzystając z dowolnie wybranych przykładów literackich i plastycznych.